Gıda Etiketleri Okunduğunda Yanlış Algılananlar

Gıda alışverişi yaparken paket üzerindeki etiketlerin yeterince açıklayıcı olduğunu düşünebilirsiniz. Ama bu konuda daha temkinli olun. Ambalaj etiketinde yazılanlar sizi yönlendirecek şekilde düzenlenmiş olabilir. Gerçekler her zaman tam da sizin düşündüğünüz gibi olmayabilir.   

Yağsız ve Şekersiz Ürünlerin Sağlıklı Olduğunu Düşünebilirsiniz

Uygulamanız gereken diyete bağlı olarak şeker veya yağı kesmek, sağlık hedeflerinize ulaşmanızı sağlayabilir. Ancak dikkatli olun. Yağı azaltılmış ürünler fazladan sodyum ya da şeker içerebilir. Düşük şeker genellikle daha fazla tuz ve/veya yağ anlamına gelebilir.

Piyasaya çıkarılan her ürüne lezzet katabilmek için farklı bir şeyler ekleniyor. Ayrıca siz tam yağlı bir ürün tüketerek daha sağlıklı da olabilirsiniz. Örneğin az bir miktar normal patates cipsi yemek  isteğinizi köreltirken, daha az yağlı olduğu için büyük boy cips paketinin hepsini tüketmek sağlıklı değildir.

 Porsiyon Boyutu Önemlidir

Bir torba cips tüketirken önerilen porsiyon büyüklüğünü geçtiğiniz takdirde,  düşündüğünüzden daha fazla yağ ve kalori almış olursunuz. Kolay bir önlem olarak, bir pakette kaç porsiyon olduğunu hesaplayın. Ya da bir paketin yarısının tüketilmesi halinde ne kadar kalori aldığınızı hesaplayın. Tek sunumluk gibi görünen paketler daha yanıltıcı olabilir. Şeker çubukları gibi küçük ögelerde bile kaç  adet tükettiğiniz çok önemlidir. Ürünün tek elinize sığması ve bir oturuşta tüketebileceğiniz porsiyon boyutunda olması, sizin için uygun miktarda olduğunu göstermez.

‘’Tamamen Doğal’’ Ya Da ‘’Organik’’ Aynı Anlama Gelmez

Sertifikalı organik ürünler bir takım kriterleri karşılamak zorundadır. Sözgelimi organik bitkisel ürünler sentetik gübre, böcek ilacı, herbisid kullanılmadan üretilir. Etler ise antibiyotik ya da hormon verilmeyen hayvanlardan elde edilir.

Bununla birlikte eğer etikette ‘’Tamamen Doğal’’ yazıyorsa böyle katı bir kural yoktur. Bunun anlamı ürünün asgari düzeyde işlem görmüş bir gıda olmasıdır. Ama her üreticiye ve ürüne göre asgari düzeyde işlem görmüş deyimi farklıdır. Daha emin olmak için etiketlerde sizin için önem taşıyan diğer özellikleri de kontrol edin.

Serbest Dolaşan Hayvan Terimi Açık Havada Doğal Yoldan Beslenen Hayvanları İşaret Etmiyor Olabilir

Serbest gezen hayvanlar deyimi ile sürekli olarak kafese kapatılmamış hayvanlar kast edilir. Fakat bu terim, hayvanların istedikleri zaman dışarda dolaşmakta özgür oldukları anlamına gelmiyor. Bütün yaşamlarını kapalı bir binada geçiriyor olabilirler.  Güneş ışığına biraz erişiyor olabilirler, ama bütün bunlar doğada serbestçe dolaştıkları anlamına gelmez.

Her Gıdada Bulunan Şekerin Besin Değerini Aynı Düşünmemek Gerekir

Süt ya da meyve gibi yiyecekler doğal şeker içerirler. Fakat şekerin yanı sıra çok önemli besin maddeleri ile de doludurlar. Öte yandan sofra şekeri, mısır şurubu ve bal gibi ürünlerin içerdiği şeker gereksiz kalori yüküdür.  Ürünün sadece şeker içeriğine bakarak karar vermek, çok doğru değildir. Ürünü tam olarak ne için tükettiğinize dikkat etmelisiniz. Örneğin amacınız kalsiyum almaksa, sütteki şeker miktarını göz ardı edebilirsiniz.

İpucu: Etiket üzerindeki bileşenlerin sıralamasında, eğer şeker birincil sıralarda ise o zaman gereksiz bir yükleme yaptığınızı düşünebilirsiniz. Şeker ikinci yarıda yazılı ise daha az şekerli ürün tükettiğinizden emin olabilirsiniz.

Etikette ‘’Gerçek Meyvelerle Hazırlanmış’’ Yazıyorsa Bunun Anlamı Paketlenmiş Bir Meyve Değildir

Gerçek meyve ile yapılmış olduğu iddia edilen bir ürün, gerçekten de meyve içerir. Ancak bu ilave şekerleri ya da yapay lezzetleri de içermediği anlamına gelmez. Gerçek meyve ile üretilmiş olan bir ürünün de etiket listesini kontrol etmenizi öneriyoruz.

Tam Buğday Ekmeği İle Tam Tahıllı Ekmek Arasında Fark Vardır

Kural olarak en sağlıklı ekmekler % 100 tam buğday ya da % 100 tam tahıllı ekmeklerdir.

Üretim sırasında öğütülecek taneler 3 parçaya ayrılır. Bunlar çekirdek, endosperm ve kepektir. Çoğu ürün işlenirken önemli vitaminleri, proteini, yağları ve lifleri içeren kepek ya da tohum bileşeninin büyük bir kısmını kaybeder. Buna rağmen son ürün, bütün tahılı miktar olarak gramaj kaybına uğramadan tutabilir.

Bunun anlamı bir etikette yüzde belirtmeden tam tahıllı yazıyorsa, bu ürün daha başka rafine unları da içerebilir demektir. Tam buğday ekmeği demek, bir tam çekirdeğin 3 parçasının da kayba uğramadan ürüne işlendiği anlamına gelir. Tam tahıllı denildiğinde ise üründe farklı tahıl türleri var demektir.

Glüten İçermeyen Ürünü ‘’Sağlıklı’’ Diye Düşünebilirsiniz

Çölyak hastalığınız ya da glüten intoleransınız yoksa diyetinizden glüten kesmeniz çok anlamlı değildir. Gerçek şu ki normal ekmek yerine glütensiz ekmek tüketmeyi alışkanlık edinirseniz, vücudunuza pek de iyilik yapmış sayılmazsınız.

Glüten aynı zamanda ekmeğin şeklini korumasına yardımcı olur. Eğer glüten üründen uzaklaştırılacaksa, üreticiler istenen tekstürü sağlamak için mecburen ürüne mısır şurubu ya da şeker eklemek zorunda kalacaklardır. Birçok glütensiz ekmek türünde normal bir ekmekten daha fazla yağ ya da şeker vardır.

Üründe Bulunan Yağ Tipine Bakınız

Besin etiketi üzerinde bulunan toplam yağ, gram başına karbonhidrat veya proteinden daha fazla kalori içerdiğinden, yüksek yağ içeren ürünler yüksek kalorili olma eğilimindedir.

Etiketi biraz daha incelerseniz doymuş yağlar ve trans yağları da görürsünüz. Doymuş yağlar özellikle trans yağlar, kalp hastalıkları ile yakından ilişkilidir.

Bazı üreticiler aynı zamanda kalp ve kolesterol için yararlı olan ‘’iyi’’ tekli doymamış yağları ya da çoklu doymamış yağları listelemeyi seçerler. Buna dikkat etmenizi öneriyoruz.

Sağlıklı Görünen Ambalajlar Sağlıklı Ürün İçermeyebilir

Bir ürünün ‘’Tarladan Hasat Edilmiş’’ ibaresine sahip olması, onun sağlıklı olduğu anlamına gelmez. Kesin karar vermek için bileşenleri daha yakından inceleyin. Kalori, yağ veya şeker bakımından çok yüksek değerler içeriyor olabilir.

Paket etiketini dikkatlice inceleyin ve ne satın aldığınızı gerçek anlamda öğrenin.

Etikette Günlük Alacağınız Miktar Yüzde Olarak Yazabilir

Etikette yazan vitaminlerin, minerallerin ve diğer besinlerin yanında gördüğünüz günlük % değeri size ait bireysel ihtiyaçları değil, ortalama beslenme kriterlerini esas alır. Etikette yazılan günlük alınması gereken %  miktarı, sağlıklı bir yetişkin için ortalama alınması gereken 2000 kalorilik diyet temel alınarak hesaplanır. Oysaki pek çok kişi bundan daha az ya da daha çok miktarda vitamin, mineral vb. tüketmelidir.

Büyük ihtimalle gıdalardan aldığınız vitaminler aşırı doz olmayacaktır. Ama vitamin değerleriniz düşük ise, takviye bir ilaç alıp almamanız gerektiğini doktorunuza sorun. Etiket bilgilerine göre yeterli doz aldığınızı düşünmeyin.

Kaynak:

Readers Digest

Marissa Laliberte

How to Read Nutrition Labels