Gıda Zehirlenmeleri Hakkında Herkesin Bilmesinde Yarar Olan Bilgiler

Yapılan çalışmalara göre her yıl tahminen 48 milyon insan gıda zehirlenmesi yaşıyor. İşte en yaygın olarak rastlanan gıda zehirlenmesi semptomları hakkında bilgiler.

TERLEME

Sanılanın aksine, gıda zehirlenmesi sizi bozulmuş gıdadan bir parça ısırık aldıktan sonra derhal midenizi tutarak banyoya göndermez. Ter atmak gıda zehirlenmesinin erken uyarı işaretlerinden biri olabilir. İşlerin daha da kötüye gideceğine dair bir gösterge de olabilir. Ateş ve terleme size mide rahatsızlığınız olduğunu düşündürürse, son birkaç gün içinde şüpheli bir şey yeyip yemediğinizi hatırlamaya alışın. Gıda zehirlenmesini grip ile karıştırmak kolay olabilir.

Gıda zehirlenmesi ile mide rahatsızlığı arasındaki bazı önemli farklar:

Gaz

Mide krampları ve şişkinlik genellikle midenizde gıda zehirlenme etmeni olduğunu gösterir. Çoğu kez gıda zehirlenmesi yaşandığında korkunç bir karın ağrısı ile tuvalete gidilir. Bu kötü ve talihsiz bir durumdur. Barsaklarınızda zararlı bakterilerin faaliyet gösterdiğinin göstergesidir.

Mide Bulantısı Ve Kusma

Gıda zehirlenmesinin ayırt edici belirtileri olsa da semptomların ortaya çıkma süresi, sizi hangi bakteri türünün hasta ettiğine bağlı olarak değişir. Örneğin şarküteri humus, çiğ süt ve yumuşak peynirlerde yaygın olarak bulunan Listeria bakterisinin yol açtığı zehirlenme, mikrop vücuda alındıktan 3-70 gün sonra ortaya çıkabilir. Salmonella ise daha çok yumurtaları, etleri ve çiğ meyveleri kontamine eder. Zehirlenme belirtileri 12-72 saat içinde ortaya çıkabilir.

İshal

İshal gıda zehirlenmelerinin en yaygın bilinen belirtilerinden birsidir.

Ancak ishalin bir mide virüsünden mi yoksa kirli gıdalardan  kaynaklandığı nasıl anlaşılır? İpuçları diyarenin tipinde bulunabilir.

Nörovirüs mide gribinin en yaygın nedenidir ve bu virüsü taşıyan kişiler tarafından yayılabilir. Genllikle yetişkinlerde sulu ishale neden olur.

 Sığır eti ve çiğ sebzelerde yaygın olarak bulunan E.coli ya da az pişmiş kümes hayvanları ve kirli sularda bulunan Campylobacter  kanlı ishale neden olabilir. Kanlı ishal varsa veya başka herhangi bir semptom çok şiddetli ise tıbbi yardım istenmesi gerekir.

Belirtiler zehirlenme miktarına göre 1-10 gün sürebilir.

Listeria ve Campylobacter gibi bazı bakteri türlerinin yol açtığı zehirlenme  semptomları  ateşe de neden olabilir. Ateş 48 saatten fazla sürerse bir doktora başvurulması gerekir.

Beyinde Bulanma

Beyninizde bulanıklık hissetmeye başlarsanız bunu ihmal etmeyin. Listeria bu semptoma neden olabilir. Kirli gıda vücuda alındıktan  sonra 2 ay veya daha uzun süre hiç bir rahatsızlık görülmediği halde, daha sonra zehirlenme belirtileri ortaya çıkabilir. Ayrıca sert bir boyun (menejit) ya da genel bir zayıflama da gıda zehirlenmesinin belirtileri olabilir. Açıklanamayan zihinsel değişiklikler için tıbbi yardım istenmesi gerekir.

Dehidratasyon

Kendinizi  gıda zehirlenmesi semptomları ile karşı karşıya bulursanız yapmanız gereken en önemli şey bolca su içmektir. Bol miktarda su veya elektrolitle takviye edilmiş sıvı tüketiminde yarar vardır. Gıda zehirlenmesi belirtileri yaşadığınız süreç boyunca, şekerli, kafeinli ve alkollü içkilerden uzak durun.

Daha Çok Hangi Yiyeceklere Dikkat Etmek Gerekir

Yiyecek zehirlenmesi hemen hemen bütün besinlerden olabilir. Ancak yaygın suçlular, çiğ ya da az pişmiş et, iyice yıkanmamış çiğ meyve ve sebzeler, pastörize edilmemiş süt ya da uzun süre buzdolabının dışında kalmış yiyeceklerdir.

Gıda experlerinin asla tadına bakmadığı yiyecekler, yani bir başka deyişle çok riskli yiyecekler:

• Az pişmiş etler,
• Uzun süre bekletilmiş etler,
• Üzeri delinmiş konserveler,
• Çiğ süt,
• Çiğ yumurta,
• Midye, 
• İyi yıkanmamış meyve sebzeler,
• Çiğ un,
• Çiğ sebze meyve olarak sıralanabilir

Gıda Zehirlenmesinden  Nasıl Korunuruz

Bu konuda restoranlarda yemek yemek veya bakkaldan hazır yiyecekler tüketmek konusunda yapabileceğiniz çok fazla bir şey olamayabilir.

Ancak evde yemek pişirirken;

• Çalışma alanınızı ve kaplarınızı temiz tutmak,
• Özellikle çiğ et kullandıktan sonra çiğ et ile temas eden  yüzey ve malzemeyi iyice yıkamak,
•  Yiyecekleri uygun sıcaklıklarda saklamak ,
• Tüketilmesi istenen ürünlerin son kullanma tarihlerinin geçip geçmediğini kontrol etmek ,
•  Saklamakta olduğunuz gıdaları ne kadar zamandır sakladığınıza dikkat etmek sizi ciddi ölçüde riskten korur.

Gıda Zehirlenmesi Hakkında Yanlış Bilinen Efsaneler

Her yıl ortalama 4 kişiden biri kontamine yiyecek veya içecek tükettikten sonra hastalanıyor. Gıda kaynaklı bakterilerin bulaşmış olduğu gıdalar nedeniyle görülen 250’den fazla gıda zehirlenmesinde, bu efsanelerin arkasındaki gerçeğe dikkat etmenizi öneriyoruz.

Efsane : En Son Yediğim Yemekten Zehirlendim

Gerçek: Aslında zararlı bakterilerin sizi hasta etmesi birkaç saatten uzun sürer. Öyleyse asıl suçlu bir gece önce akşam yemeğinde yediğiniz börek, hatta 2 gün önce yediğiniz ev yapımı yumurta salatası olabilir.

Efsane : Daha Çok Temizleme Malzemesi Kullanarak Daha Çok Bakteri Öldürebilirim

Gerçek: Bir şişede kullansanız, dört şişe de kullansanız aynı miktarda bakteri öldürürsünüz. Bakterilere maruz kalabilecek bütün yüzeylerin iyice temizlendiğinden kesinlikle emin olmak çok daha önemlidir. Genel olarak 1 litre suya bir  kaşık sıvı temizlik maddesi eklemeniz yeterlidir. Özellikle çiğ et kullandığınızda bakteri ve mikropların yayılmasını önlemek için yemek yaptıktan sonra bütün aletleri ve kesme tahtalarını iyice temizlemelisiniz.

Efsane : Meyve ve Sebzelerin Kabuğunu Soymak Zehirlenmeden Korur

Gerçek :  Kabuğunu soysanız da bir portakal ya da salatalıktan zehirlenebilirsiniz. Kimyasallar ve/veya bakteriler siz meyve/sebzeyi  soyarken, kabuktan iç kısma bulaşabilir. Ne kadar yemeyi planladığınıza aldırmadan, bütün ürünleri daima ve iyice yıkadığınızdan emin olun. Ancak yiyecekleri, temizlemek için bulaşık sabunu ile ovalamayın. 

Efsane : Vejeteryanım O Halde Gıda Zehirlenmesi Yaşama Riskim Düşüktür

Gerçek: Et ya da süt ürünleri gıda zehirlenmeleri konusunda sık görülen suçlular olsa da meyve ve sebzeler de göründüğü kadar masum değildir. Tarım işçilerinin bilinçsizliği,  güvensiz tarım uygulamaları veya kirli sulama suları  bakterilerin sebze ve meyvelerde de yayılmasına yol açar.

Efsane: Gıda Zehirlenmesi Önemli Değil, Gün İçinde Üstesinden Gelebilirim

Gerçek: Gıda zehirlenmeleri çoğu kez 1-2 gün boyunca hafif semptomlarla atlatılabilir. Fakat bazı gıda zehirlenmeleri ölümcül olabilir. Amerika’da yapılan istatistikler her yıl yaklaşık 3000 kişinin gıda zehirlenmesinden öldüğünü gösteriyor.

• Bazen gıda zehirlenmesi E. Coli gibi bakterilerden kaynaklanır. Bu enfeksiyon sindirim sistemine saldırarak kırmızı kan hücrelerini tahrip edebilir. Organların hasar almasına neden olabilir. Bakterilerin  oluşturduğu toksik maddeler böbrek yetmezliğine neden olabilir.
• Bazen Salmonella veya Shigella ile enfekte olmuş az sayıda insanın eklemlerinde kronik atritle sonuçlanan ağrı geliştiği görülmüştür.
• Listeria enfeksiyonları beyni çevreleyen zarların iltihaplanmasına ve beyin hasarına yol açabilecek  menenjite yol açabilir.
• Nörolojik bir hastalık olan Guillian Barre sendromu Camplylobacter enfeksiyonu ile tetiklenebilir.
• Nörolojik olarak organları tutarak önce felç sonra ölüme yol açan önemli bir zehirlenme etmeni de Clostiridium botulinum toksinidir.

Efsane : Etleri Yıkamak Zararlı Bakterileri Uzaklaştırır

Gerçek: Çiğ et kullanırken musluktan uzak durun. Pişirme işleminden önce çiğ kümes hayvanları ya da deniz ürünlerini musluğun altında yıkadığınızda, yıkama suları tezgaha ya da başka yerlere sıçrayarak ciddi anlamda bulaşmaya neden olabilir. 

Efsane: Buzdolabına Sıcak Gıda Koymayın

Gerçek: Aslında bunu yapın. Üstelik ürünün lezzeti de artar. Bakteriler oda sıcaklığında 2 saatten fazla bırakılan yiyeceklerde hızla ürerler ve özellikle sıcak yaz aylarında gıdalar bir saat içinde bozulmaya başlayabilir. En son çalışmalara göre büyük miktarda gıdaları daha küçük parçalara bölün ve buzdolabında hızla soğuyabilecek,  derin olmayan kaplara koyarak  saklayın. En sağlıklı yol budur.

Efsane: Önceden Yıkanmış Yeşil Sebzeleri Yine De Yıkayın

Gerçek : Eğer ürünün üzerinde ‘’yıkanmış’’ ‘’yenmeye hazır’’ veya ‘’üçlü yıkanmış’’ yazıyorsa, tekrar yıkamanıza gerek yoktur. Önceden yıkanmış yeşillikleri tekrar yıkamanız, yapraklar arasına mutfağınızdan bir bulaşma olmasına neden olabilir.

Efsane: Dışarıda Kalan Yemekleri Isıttığım Takdirde Güvenle Yiyebilirim.

Gerçek: Bu gerçekten çok tehlikeli bir efsanedir. Staphylococcus ve Bacillus cereus gibi bazı bakteriler sıcaklık ne kadar yüksek olursa olsun tekrar sıtıma ile tahrip edilemeyen toksinler oluştururlar. Tezgahta 2 saatten fazla kalan yiyecekleri daima çöpe atın ve sizi kolayca zehirleyebilecek bu uygulamadan kesinlikle kaçının.

KAYNAKLAR:

• Alyssa Jung

Readers Digest: 7 Signs of Food Poisoning Everyone Should Know

• Lauren Cahn

Readers Digest  9 Things That Food Poisining Experts Never Eat

• Alyssa Young

Readers Digest 10 Food Poisoning Myths You Can Safely Ignore